Masaüstü bilgisayarlarınızdan ziyade genellikle dizüstü bilgisayarlar için sorun olabilen aşırı ısınma konusunu hep birlikte irdeleyelim. Olası sıcaklık dereceleri nelerdir, ısınmaya karşı nasıl önlem alınabilir?

Bilgisayarlarımızın aşırı ısınmasının yol açabileceği zararları az çok tahmin edebiliyoruzdur. Burada bir noktaya dikkat çekerek başlayalım isterseniz. Aşırı ısı dolayısıyla yanma durumu zaten cihazları kullanılamaz hale getireceğinden, biz aşırı ısınan ama çalışmaya devam eden cihazlardan bahsediyoruz. Aşırı ısınma genellikle elektronik ürünlerin ömrünü kısaltır ve aldığımız verimi düşürür. Anlık olarak ise takılma, donma ve aşırı yavaşlamaya sebep olabilir. Sürekli olarak devam eden aşırı ısınma sorununda cihazın önemli parçalarının kullanılmaz hale gelmesine yol açabilir ki bu en kötü ihtimaldir.

Hangi parçalar için kaç derece?

Bilgisayar tek bir parça olmadığı için ısı konusunda da dikkat edeceğimiz parçalar ve en yüksek sıcaklık değerleri farklılık gösterir.

Masaüstü bilgisayarlar için işlemci sıcaklık derecesi 60’lara kadar çıkabilir. Bu da parçanın dayanabileceği seviyedir. Fakat en üst limite ne kadar yakınsa performansta o kadar kayıp olur. O yüzden masaüstü bilgisayarlar için işlemci ısısını en fazla 50 – 60 derece arasında tutabilmek sağlıklı olacaktır. Bunun için de stok fan denilen genellikle işlemci ile gelen fanlar yerine uygun fiyatlı işlemci soğutucu blok kullanılabilir.

Masaüstü bilgisayarlrın en çok ısınan diğer parçası ise ekran kartıdır. Ekran kartlarının olağan ısıları 80 derecelere kadar çıkabilir. Bu sebeple 60 küsür derecelerde sürekli olarak çalışabilme özelliğine sahiptirler. Yani ekran kartı sıcaklığını 60 üzerinde görüp panik olmanıza gerek yok.

Anakart üzerinde ise ısı konusunda dikkatinizi çekebilecek Güney Köprüsü olarak tabir ettiğimiz sağ alt kısım ve işlemcinin ekstra güç girişinin bulunduğu V Core olarak tabir edilen üst kısım olabilir. Bu kısımların sıcaklıkları işlemci ısısına göre genellikle sistem tarafından kontrol altında tutulduğu için işlemci ısısına odaklanmak yeterli olacaktır.

Eğer masaüstü bilgisayarınızda bu kısımlar haricinde aşırı ısınan bir parça varsa olağan dışı bir durumla karşı karşıyasınız demektir.

Dizüstü bilgisayarlar ise ısı konusunda biraz daha farlıdırlar. Çünkü kompakt soğutma ve tümleşik bir yapıya sahipler. Yine işlemci sıcaklığı ve ekran kartı sıcaklığı diğer noktalara göre belirleyicidir. Laptoplarda işlemci ısı değerleri 80’in bile üzerine çıkabilir. Bu yüzden cihazın markasına göre değişik değerler vardır. Ama işlemci ısısı 60-70 arasına kadar çalışabilmektedirler. Bunun üzerine çıkarsa ekstra soğutma ihtiyacı doğmuş demektir.

Laptoplarda ekran kartı da yine 70 derecelere kadar çıkabilir. Bu sıcaklığa kadar normal değerler olarak kabul edebiliriz. Fazlası oluyorsa ekstra soğutma için laptop fanlarına başvurmakta fayda var.

Laptop sıcaklık ölçme

Artık yeni bilgisyarların, daha doğrusu anakartların çoğunda ısı ölçer programlar bulunuyor. Fakat sizin bilgisayarınızda bu yoksa “Core Temp” adı verilen ufak bir programla bilgisayar sıcaklığınızı gözlemleyebilirsiniz.

Isınmaya karşı alınabilecek önlemler;

Bilgisayarların en büyük düşmanı “toz”dur. Isınmanın da büyük oranda sebebi hava sirkülasyonunun düşük olmasıdır ve bunun en büyük sebebi de tozlanmadır. Yani kısaca bilgisayarın içini temizleyin. Dizüstü bilgisayarlarda da durum aynıdır. Mümkünse kompresör adı verilen aletlerle 6 ayda bir kez olsun cihazın içinin temizlenmesinde fayda var. İlle de laptopun parçalanmasına gerek yok. Hava deliklerinden herhangi birinden verilecek basınçlı hava, tüm soğutma kanallarını temizleyecektir. Laptop içini açıp bakmış arkadaşlar ne demek istediğimi daha iyi anlarlar.

Masaüstü bilgisayarlar için yapılacak şey basit. Kasanızın “egzoz” denilen falnlarına dikkat edin. Temiz olsun ve hava sirkülasyonları iyi olsun. Bilmeyenler için kısaca bahsedeyim, egzoz fan dediğimiz kasanın arka üst kısmınad bulunan ve içerideki havayı tahliye etmeye yarayan fandır. Üst seviye sistemlerde kasanın üst kısmına da takılır. Sıcak havanın yükselmesi prensibiyle hem arka üst, hemde üst kısımdan bilgisayar içindeki sıcak hava tahliye edilir. Performans yükseldikçe kasanızdaki fanlarda haliyle çoğalır. Normal bir kullanıcı için sadece 1 adet arka üst kısımdaki egzoz fan yeterli olur. Benim gibi iseniz 3 büyük egzoz fanla odanızı bilgisayar aracılığıyla ısıtabilirsiniz.

Masaüstü bilgisayarda asıl ısınma sorunu işlemcide olduğundan, işlemci soğutucumuza biraz dikkat etmekte fayda var. Basit ama kullanışlı bir işlemci bloğu şu sıralar 100 TL civarına alınabiliyor. Ama bu blok sizi işlemcim ısınıyor mu sorusundan sonsuza kadar kurtaracak bir çözüm oluyor. Tabi bütçeniz varsa daha iyi blokları da tercih edebilirsiniz. Kompakt sıvı soğutma sistemlerini ise tavsiye etmiyorum.

Dizüstü bilgisayarlar için aşırı ısınma sorununuz varsa durum biraz daha zor oluyor. Zira belli bir süre kullandığınız cihazın artık ısınmaya başladığını farkettiğinizde bunun birkaç sebebi olabiliyor. Laptoplarda performans sorunu aşırı ısınma olarak size dönebilir. Buda eski kalmış bir cihazın aşırı yük altında normal olarak fazla ısınması durumudur. Bu durumda yapılabilecek fazla birşey yok. Fakat normal durumlarda aşırı ısınma tozlanmadan kaynaklı olabilir. Bunu da yukarıda anlattığımız gibi senede birkaç kez temizleyerek engelleyebilirsiniz. Diğer bir çözüm yolu ise ek fan kullanmaktır. Fanlı bir laptop standı işinizi görecektir. Hatta şu kadarını söyleyeyim, laptopunuzu masaya koyduğunuzda arka kısmını 1 cm kadar yukarı kaldırmak bile gözle görülür derecede fark sağlayacaktır. Ama tabi fanlı ve özellikle aliminyum malzemeli standlar çok daha başarılı bir soğutma sağlar.

Yazı çok uzun olduğu için burada bitirelim. PC’lerinizle ilgili çeşitli sorunları değerlendirmeye ve çözümler sunmaya devam edeceğiz.