Rehberlik eğitiminin temel amacı, bireyin kendisini eksik yönleri ve yeterli yönleriyle bir bütün halinde tanımasını sağlamak ve bunun sonucunda potansiyelinin tamamını kullanmasına rehberlik etmektir. Rehberlik eğitiminin en temel basamağı Bireyi Tanıma hizmet alanıdır. Bunun için bireyi tanıma teknikleri kullanılır. Rehber öğretmen, sınıf öğretmeni, okul yönetimi ve veli iletişimi bu noktada büyük önem taşımaktadır.
Bireyi Tanımanın Gerekçeleri
Bireyi tanımak, öğrencinin kendisini keşfetmesine yardımcı olmak için gerçekleşmesi gereken bir basamaktır. Öğrenci hakkında bir karar alırken veli ve öğretmen için kaynak bilgi, ancak bireyi tanıma aşamasında kazanılır.
Okulda hazırlanacak etkinlik ve psikolojik danışma ve rehberlik çalışmalarında öğrenci özelliklerine dikkat edilmesi gerektiği için de bireylerin ayrı ayrı tanınması gerekmektedir.
Bireyi tanıma test teknikleri ve test dışı teknikler olmak üzere iki ana başlıkta toplanmaktadır.
Bireyi tanıma tekniklerine göz atalım.
Bireyi Tanıma Test Teknikleri
Standart sorulardan oluşan; katılan tüm bireylere aynı şekilde uygulanan testlere denir. Performans, Yetenek ve Davranış Testleri en çok tercih edilen test türleridir.
Maksimum Performans Testleri
Katılan her öğrencinin aynı sorularla karşılaştığı, aynı zaman diliminde değerlendirildiği, genellikle kesin cevapları olan sorulardan oluşan testlerdir. Bunlardan en çok kullanılanı yetenek test tekniğidir. Yetenek testleri de kendi içerisinde Genel Yetenek ve Özel Yetenek testleri olmak üzere ikiye ayrılır.
Genel Yetenek Testleri: Kpss, YGS, LYS gibi; tüm katılımcıların aynı sorularla karşılaştığı ve her sorunun kesin bir cevabı olan testlerdir. Tamamen yazılı sınav halinde uygulanırlar.
Özel Yetenek Testleri: Tiyatro seçmeleri, Beden Eğitimi Sınavları ve Güzel Sanatlar Yüksek Okulları’nın yaptığı çizim seçmeleri gibi; daha çok fiziksel ya da zihinsel becerinin kullanıldığı, soruların esnek cevaplarının olduğu, genellikle kişisel sonuçların ortaya çıktığı sınavlardır.
Başarı Testleri
Bireyin belirlenen konuda yeterince bilgiye sahip olup olmadığını belirleyen testlerdir. Hazırlık eğitimi alan bir öğrencinin sınıf geçme sınavında girdiği test ile ehliyet sınavında girilen testler başarı testleri için iyi birer örnektir.
Kişilik Testleri
Kişilik testleri, testin uygulandığı kişinin herhangi bir konuda psikolojik desteğe ihtiyacı olup olmadığının belirlenmesinin amaçlandığı uygulamalardır. Bu uygulamalar da oldukça çok çeşitlilik göstermektedir.
Rorschach Mürekkep Lekesi Testi: Mürekkep lekerinin belirli bir düzene göre yerleştirildiği 10 farklı kart kullanılarak uygulanan bu test yardımıyla öğrencinin ağır psikolojik sorunu olup olmadığı tespit edilebilmektedir. Aşağıda kullanılan kartlara örnekler verilmiştir:
LuisaDuss Hikayeleri: Kompleks bulgusunun belirlenmesi için kullanılan bu kişilik testinde öğrenciye yarım bırakılmış hikayeler verilir. Bu uygulama daha çok ruh bilimciler, psikolojik danışman ve rehberler tarafından yapılır.
Beier Cümle Tamamlama Testi: Bu testse 8 yaş ile 18 yaş arası çocuklara uygulanmaktadır. Çocuğa, bağlı cümlenin başı verilerek; devam ettirmesini ve cümleyi tamamlaması istenir. Cümle yapısına göre çocuğun durumlar karşısındaki tutumları incelenir.
Meslek İlgi Envanteri
Öğrencinin hangi alana ilgi duyduğunun, hangi alanlarda daha başarılı olabileceğinin ve bu alanlarda çalışmalar yapmaya ne kadar yönelimli olduğunun belirlendiği testlerdir. Meslek ilgi envanteri örneği için tıklayınız.
Zeka Testleri
Kişinin biyolojik yaşı ile zeka gelişiminin doğru orantıda olup olmadığının ölçüldüğü testlerdir. Bu testlerin de kesin sonuçları ve değerlendirme ölçekleri vardır.
Bireyi Tanıma Test Dışı Teknikler
Görüşme
İlgilenilen öğrenci ya da kişiyle ilgili genel bilgi almayı, sorular karşısında takındığı tavrı gözlemlemeyi ya da bireyin kişisel sorunlarının olup olmadığını anlamayı sağlayan karşılıklı konuşma temelli bireyi tanıma yöntemidir. Sınıf ortamında sağlanamadığı durumlarda ev ziyareti yapılır ya da öğretmenin ofisinde görüşme yapılabilir.
Öğrenci Tanıma Fişi
Öğrencilere dağıtılan form şeklindeki öğrenci tanıma fişleri, öğrenci hakkında bilgi toplamayı sağlayan bir diğer yöntemdir. Bilgi fişlerinde öğrencinin fotoğrafının olmasına, fiziksel özelliklerinin yer almasına ya da özel bir sağlık problemi varsa bunların not edilmesine önem verilmelidir.
Özgeçmiş
Bu yöntem daha çok iş yerlerinde ya da yüksek öğrenim kurumlarında kullanılır. Tanınmak istenen kişi, bilgi ve becerilerini; sahip olduğu iş tecrübelerini ve ilgi alanlarını bir dokuman haline getirerek, bilgi alacak merciye sunar.
Problem Tarama Tekniği
Bu yöntemde öğretmen, sınıfa geldiğinde herkesin boş bir kağıda yaşadığı problemlerle ilgili 3 not yazmasını ve katlayarak kendisine vermesini ister. Bu yolla öğrencilerin ortak olarak problem yaşadıkları durumlar tespit edilebilir.
Anket
Belirli bir konu hakkında öğrencilere sunulan sorular yoluyla toplanan bilgi yöntemidir. Bu yöntem çok güvenilir olmamasına rağmen sınıf ortamında tek soruluk anketler halinde gerçekleştirilebilir.
Gözlem
Belirli bir görevin tamamlanması sırasında yapılan izlemedir. Bu bilgi toplama yönteminde öğretmen, gözlemleyeceği davranışları gözlemden önce net bir şekilde planlamalıdır. Öğrencinin gözlendiğinden ve test edildiğinden haberi olmamalıdır. Gözlem sırasında mutlaka not tutulmalıdır.
Rol Dağıtım Tekniği
Bu yöntemle öğretmen sınıfa bir tiyatro oyunu okur. Oyun içerisinde kral, kraliçe, iyilik perisi, somurtkan amca, yalan söyleyen teyze, dedikoducu anne, ara bozucu abi, güvenilir kişi gibi belirli özelliklere denk gelen karakterlerin karşısını sınıftaki öğrencilerin isimlerinin yazılması istenir. Bu oyunun sonunda öğrenciler kendilerinin nasıl anlaşıldıklarını ya da nasıl tanındıklarını anlarlar.
Ayrıca Sargın Eğitim Nedir? konusuna da göz atabilirsiniz.
https://www.nobelyayin.com/kitap_bilgileri/dosyalar/bireyi_jen_133221.pdf
Hocam güzel ve bilgilendirici bir makale olmuş. Bahsettiğiniz tekniklerin bazılarını günlük hayatta bizler de yapıyoruz. Özellikle iş başvurularında bu testlerden birkaçı tanesine tabi tutuluyoruz. Kurumsal büyük firmalarda mesela kişilik envanteri vs. testleri internet ortamında gerçekleştiriliyor. Benim için bilgi edineceğim bir yazı oldu. Takipçinizim. Selamlarımla.
Yararlı olduğu için mutlu oldum. Bireyi tanıma tekniklerinde temel amaç rehberlik yaparken bireyin kendisini tanımasına olanak tanımaktır. Neyi yapıp neyi yapamayacağını bilen birisi daha gerçekçi hedefler koyar ve mutlu olur.
Ben bir bireyi tanımak için web ortamında derinlemesine bir araştırma yapıyorum. Sosyal medya bağlantıları ile yakın akarabalarına kadar ulaşıp bir profil yaratıyorum. İnternet insanların iç yüzünü daha net gösteriyor, sıkı bir sosyal medya kullanımı söz konusu olduğunda bir bireyi tanımak çok kolay oluyor. Gittiği/Geldiği, Yediği/İçtiği, Sevdiği/Sevmediği her şeyi paylaşıyor artık insanlar.
Aynen öyle insanlar yediği içitiğini vs herşeyini paylaşıyor. Kendi eliyle kendisini yakalattırıyor.
rehber öğretmenlerin kullandığı bu teknikler aslında bütün öğretmenler tarafından bilinmeli ve uygulanmalı. öğretmenlik mesleği sadece tahtada ders anlatıp iki sınav yapıp akşam eve gidip sırt üstü yamaktan ibaret değil. mesleğinin bilincinde bir öğretmenin kesinlikle psikioloji konusunda da kensinini geliştirmesi gerekiyor. bu konuda milli eğitim bakanlığının öğretmenlerin psikoloji eğitimi konusunda acil eylem planı oluşturup bir an önce tamamlaması gerekir. Özellikle de lise döneminde sıkıntı yaşayan öğrencilere rehberlik yapmak adına.
Rehberlikte kşiyi tanıyabilmek için öncelikle bire bir iletişim ve gözlem ön plana çıkmalı diye düşünüyorum. Mevcut birçok test var; ama alışılmış kişilik testleri bana kalırsa yeterli sağlıklı sonucu vermiyor. Aynı zamanda tesstlerde insanların kendilerine uygun olanı değil, olması gerekeni işaretleme eğilimleri oluyor. Fakat birebir iletişimde doğru sonuca ulaşmanız kaçınılmaz.